Ośrodek Sportu i Rekreacji Skałka to chyba najbardziej ulubione miejsce wypoczynku świętochłowiczan. Tu mają możliwość spaceru, fascynowania się sportem w formie czynnej czy też biernej. Skałka zajęła pod tym względem miejsce przedwojennych Plant. Jednak teren, gdzie teraz znajduje się Skałka, nie cieszył się wcześniej dobrą opinią.
To było miejsce spotkań rabusiów
W książce „Dawne Świętochłowice” czytamy, że „Nazywano go z niemiecka „rojbką” (od Rüber, gwarowo: rojber) a bardziej oficjalnie Kamionką i był punktem, gdzie spotykali się przeróżni rabusie, mąciwody i inne podejrzane typy”. Zawsze jednak było to też miejsce wycieczek i dlatego po 1945 roku powstały tu ogródki działkowe.
WPKIW Inspiracją do budowy
Świętochłowiczanie, ujęci sukcesem wybudowanego z inicjatywy Jerzego Ziętka obecnego Parku Śląskiego (dawniej WPKiW), myśleli o własnym miejscu do relaksu wśród zieleni. Myśla znalazła poklask „wyżej”, gdyż wpisywała się w ideę utworzenia tzw. Leśnego Pasa Ochronnego. Takie miejsca miały być swoistym (szybkim i w miarę tanim) antidotum na szkodliwe działanie przemysłu ciężkiego. Książka „Piaśniki, zarys dziejów kolonii, dzielnicy” informuje, że „w 1964 roku z inicjatywy przedstawicieli Miejskiej Rady Narodowej, zakładów pracy i organizacji społecznych podjęto uchwałę o zagospodarowaniu nieużytków w mieście pomiędzy dzielnicą Piaśniki a Centrum, przy ulicy Bytomskiej. Potężne doły i nierówności oraz znajdująca się w pobliżu hałda stwarzały dobre warunki dla przyszłego ośrodka sportowego. Tym bardziej, że zaczęto likwidować inne obiekty sportowe na terenie miasta, kosztem rozbudowy Huty Florian”.
Budowało ją całe miasto. Także w czynie społecznym
W celu realizacji tego przedsięwzięcia powołano w 1965 roku Towarzystwo Upiększania Miasta. Przystąpiono też do pierwszych prac. Wykorzystano tu sprzęt i ludzi głównie z Rejonowego Przedsiębiorstwa Remontowo Budowlanego, Miejskiego Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych oraz zakładów remontowo budowlanych działających przy Spółdzielni Mieszkaniowej i kluczowych zakładach miasta, czyli Huty Florian, ZUT Zgoda, kopalń Polska, Śląsk, Matylda. Jednak w dużym zakresie prace wykonywano w tak popularnym w czasach Polski Ludowej czynie społecznym, który nie zawsze jednak i nie w pełni na to miano zasługiwał. Przy Skałce pracowali starzy i młodzi, prace nie zawsze były skoordynowane, lecz w sumie jednak przyspieszały inwestycję. Roboty nabrały rozmachu w chwili, gdy przedwodniczącym TUM został Tadeusz Twardoch, dyrektor RPRB.
Na zdjęciu budowa stadionu na Skałce. Fotografia z archiwum MZBM/ MPGL Świętochłowice
Powstał kompleks wypoczynkowo - sportowy
„Przy tworzeniu ośrodka na prawie 15 ha nieużytków miejskich leżących po obu stronach drogi Piaśniki - Łagiewniki wysadzono około 78 tysięcy sztuk drzew i krzewów”. Przystąpiono do uregulowania stawu (tradycyjnie nazywany „Gilera”), zarybienia go, później powstały stanowiska dla wędkarzy i przystań kajakowa. Potem wybudowano m.in. korty tenisowe, piękny stadion sportowy do piłki nożnej i żużla (oddany 1 czerwca 1979 roku), otwarty basen, tor rowerowy. Obiekt sportowo-rekreacyjny przekazywano etapami, a oficjalnie oddany został do użytku 22 czerwca 1968 roku. Utworzony kompleks wypoczynkowy z czasem „wciągnięto” w tzw. Leśny Pas Ochronny. W czerwcu 1979 roku oddano do użytku stadion z budynkiem z kawiarnią oraz salą na okolicznościowe przyjęcia. W tym gmachu znajdują się pomieszczenia klubowe dla sekcji sportowych, PTTK, Świętochłowickiej Telewizji Miejskiej. Dodajmy, że rekord frekwencji na tym stadionie padł zaraz na początku, kiedy to zgromadziło się na nim blisko 27000 osób (w IV 2005 na stadionie zgromadziło się blisko 20 000 ludzi, gdy została zorganizowana msza w intencji zmarłego papieża Jana Pawła II).
Zdjęcie z archiwów MZBM / MPGL Świętochłowice
Dobrze to rozplanowano
Tworząc ośrodek z dużym powodzeniem wykorzystano istniejące tu warunki terenowe: urozmaiconą rzeźbę terenu, a przede wszystkim duży zajmujący około 25% całej powierzchni zbiornik wodny.
Faktycznie, w ogólnych założeniach architektonicznych i funkcjonalnych, park jest podobny do Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, choć na znacznie mniejszą skalę. Podobnie jak tam i tu można wyróżnić kilka części o odmiennym przeznaczeniu. Północno-zachodnia to stadion dla rozgrywek piłkarskich i zawodów żużlowych, północno-wschodnia część została wydzielona jako kąpielisko. Pozostały obszar przygotowano pod kątem wypoczynku i rekreacji. Zagospodarowano go planowo zielenią w formie różnogatunkowych grup drzew, krzewów, żywopłotów i trawników.
Dla celów spacerowych wytyczono sieć alejek, które wyasfaltowano, a główna wiedzie wokół stawu. Brzegi stawu zostały uformowane i utrwalone. Od strony północnej znajduje się przystań z pomostami. Wokół stawu utworzono stałe stanowiska dla wędkarzy. Przy przystani wybudowano murowane pomieszczenia przeznaczone dla działalności przystani, w których mieszczą się również punkty handlowe, łączą się one wąskim tarasem z pobliskim dużym murowanym budynkiem gastronomicznym.
Wejście na teren Skałki jest od strony ul. Bytomskiej, a okolicę zdobi współczesna abstrakcyjna metalowa rzeźba nieznanego autora, przez miejscowych zwana „marchewką’, nie tyle z uwagi na kształt co kolor. Poprzez ogrodzenie, na terenie przy koronie stadionu jest widoczne drugie tego typu nowoczesne dzieło, zwane przez świętochłowiczan „embrionem“.
Fauna i flora na Skałce
Szata roślinna ma tu charakter typowo parkowy. Są to nasadzenia alejowe, rabatowe, żywopłoty, trawniki itp. Do najstarszych i najokazalszych należy 30 wierzb rosnących wzdłuż brzegu stawu. W parku rosną następujące gatunki drzew: wierzba krucha, brzoza, topola, jawor, klon zwyczajny, klon jesionolistny, lipa, dęby, sumak, kasztanowiec, jesion, grochodrzew, modrzew, jarząb mączysty, głóg, topola biała, oraz nieliczne okazy oliwnika, świerka kłującego, rokitnika, lipy szerokolistnej, wierzby mandżurskiej. Z krzewów zaś np. dereń (bardzo licznie), bez czarny, pęcherznica kalinolistna, karagan, ligustr, kalina koralowa, forsycja, jarzębina, jaśminowiec, śnieguliczka, irga, pięciornik krzewiasty, tawuła, cis, jałowiec (różne gatunki i odmiany), cyprysik, tuja.
Fot. OSIR Skałka (FB)
Niewielkie urozmaicenie szaty roślinnej, parkowy charakter, mają niewątpliwie wpływ na skład gatunkowy zwierząt. Ubogą stosunkowo faunę reprezentują pajęczaki i owady, jest tu również kilka gatunków pospolitych ślimaków i ryb, są też nieliczne gatunki płazów, dla których staw jest miejscem rozrodu. Mamy tu typowo miejskie gatunki ptaków: np. wróble domowe, sierpówki, gołębie miejskie, kawki, kosy, sroki, ale zlatują tu także mewy śmieszki, jaskółki oknówki dymówki oraz kaczki krzyżówki, łabędzie. Z ssaków zauważono tylko kreta, ryjówkę aksamitną, nornicę rudą, nornika zwyczajnego, mysz domową.
Ludzie i wydarzenia
Sam Ośrodek Sportu i Rekreacji Skałka powołano 1 I 1980 roku, a pierwszym dyrektorem został Stefan Naparlik, potem funkcję tę pełnił przez lata Henryk Kieś, następnie Stanisław Gawenda, a po nim Janusz Grobelka i Tomasz Sikorski. Obecnie dyrektorem OSIR jest Pani Elżbieta Augustyn - Komandera.
Fot. OSIR Skałka (FB)
U schyłku XX wieku oddano tu do użytku odcinek Drogowej Trasy Średnicowej, który przeciął teren wypoczynkowy, jednak nie zakłócił rekreacyjnej funkcji Skałki. Przede wszystkim jednak „Skałka” to miejsce spacerów oraz teren do urządzanych tu przeróżnych festynów. Tu np. odbywała się „Wiosna Świętochłowicka”, która przez czas pewien wróciła jako Trojok Śląski, potem „Dni Świętochłowic“, Festiwal Polki czy Śląskie Święto Wodzionki. Tu występują lubiani muzycy, działa sezonowo kino letnie i tu, co najważniejsze, wciąż gromadzą się tłumy świętochłowiczan i mieszkańców okolicznych miast. Od nich też zależy czy Skałka będzie dalej miejscem miłym, czy też składowiskiem śmieci, co z przykrością nie raz saje się zauważyć.
(map)
Tekst źródłowy pochodzi ze strony Świętochłowice Dawno Temu.
Fot. NGS24.pl; opracowanie: NGS24.pl
Czytaj także: Hala sportowa na Skałce i nowe boisko coraz bliżej.
