Lotnisko w Pyrzowicach. Historia i współczesność

Nie wszyscy wiedzą, że początki tego portu lotniczego sięgają II wojny światowej. Po wysiedleniu ludności zamieszkującej tereny przyszłego lotniska przystąpiono do prac melioracyjnych. Wzdłuż planowanych pasów startowych wykonano drenaż oraz odwodnienie całego terenu. Wody odprowadzono do stawu z posadzoną wikliną spełniającego rolę oczyszczalni. Następnie nawieziono ziemię i wyrównano teren, a przy niwelacji zastosowano różne warstwy materiału, w celu uzyskania odpowiedniego odwodnienia przyszłego lotniska.

Pyrzowickie lotnisko powstało w czasie II wojny światowej

Niemcy zbudowali je po to, by służyło obronie Górnego Śląska. Powstały wówczas trzy pasy startowe, które ułożono w kształt trójkąta. W pobliże doprowadzono linie kolejowe z Tarnowskich Gór i Zawiercia, zbudowano hangary i pomieszczenia dla obsługi, która (podobnie, jak piloci) zakwaterowana była w prefabrykowanych drewnianych domkach i barakach, rozebranych w latach 1979–1980.

W okresie II wojny w Pyrzowicach przeprowadzano eksperymenty z samolotami myśliwskimi Messerschmitt Me 163, które wyposażono w napęd rakietowy, a na miejscu kształcono także ich przyszłych pilotów. W 1945 roku lotnisko przejęła Armia Czerwona, która zlikwidowała, nie wiadomo dlaczego, dwa z trzech pasów startowych. W 1948 roku lotnisko zostało przejęte przez polskie Wojska Lotnicze z przeznaczeniem na lotnisko zapasowe. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, do 1987 roku, stacjonował tutaj 39. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, a potem 2. eskadra 11. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego z Wrocławia.

W 1964 roku oddano na lotnisku nowy pas startowy, z którego odbył się pierwszy lot samolotu pasażerskiego. Regularne loty zainaugurowano 6 października 1966 roku, kiedy PLL „LOT” uruchomił połączenie z Warszawą. „Pierwszym naczelnikiem, a właściwie naczelniczką, portu w Pyrzowicach została Regina Śnitko, pilotka szybowcowa i samolotowa z nalotem około 450 godzin. Pierwszy rozkład dla trasy Okęcie – Pyrzowice – Okęcie zakładał, że loty odbywać będą się dwa razy dziennie z wyjątkiem sobót i świąt. Rozkładowy czas lotu wynosił około 65 minut.

W końcówce 1966 roku koszt przelotu pomiędzy Pyrzowicami a Warszawą wynosił 185 zł i był niewiele wyższy od ceny przejazdu pociągiem pospieszny w pierwsze klasie na odcinku Katowice – Warszawa. PLL LOT przygotował zniżki dla dzieci i młodzieży. W przypadku infantów, czyli dzieci do drugiego roku życia, zniżka wynosiła aż 90%. Dzieci w wieku od 2 do 12 lat otrzymywały 50% bonifikatę. Bilety można było kupić tylko osobiście w biurach PLL LOT na 7 dni przed planowaną datą odlotu, za dodatkową opłatą można było zarezerwować miejsce na lot powrotny. Do końca 1966 roku PLL LOT przewiózł z i do Pyrzowic 3 837 podróżnych” – informuje rzecznik prasowy Katowice Airport Piotr Adamczyk.

Pierwszy terminal pasażerski wybudowano w 1969 roku

W 1969 roku, na udostępnionej przez wojsko 11-hektarowej działce, zbudowano pierwszy terminal pasażerski. Przez następnych kilka lat loty pasażerskie korzystały z infrastruktury wojskowej. Współpraca trwała do początku 2000 roku (równolegle funkcjonowało lotnisko cywilne i wojskowe), po czym lotnisko przeszło pod zarząd cywilny. Pamiętam je z tego okresu i stosując porównanie, to wyglądało wówczas niemal tak, jak wiejski sklep zestawiony z dyskontem. Zmiany jednak następowały i to szybko.

Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice im. Wojciecha Korfantego w Pyrzowicach od 1 stycznia 2009 roku używa umiędzynarodowionej anglojęzycznej marki Katowice Wojciech Korfanty Airport, czy formy skróconej Katowice Airport, która teraz stała się niemal obowiązkowa. Rozbudowa pozwoliła, by w 2005 roku w Pyrzowicach wylądował największy i najcięższy samolot transportowy świata – sześciosilnikowy An-225 Mrija, a w końcu września 2011 roku na lotnisku po raz pierwszy pojawił się Boeing 747-400 w wersji pasażerskiej z 430 pasażerami na pokładzie. Z kolei 28 maja 2015 roku w Katowicach oddano do użytku nową drogę startową, a 20 października 2019 otwarto nową wieżę kontroli lotów. Wieża ma 46 metrów wysokości i na dzień otwarcia była najwyższą wieżą kontroli lotów w Polsce. Sala operacyjna mieści się na wysokości 41 metrów i jest podobna do zainstalowanej na lotnisku w krakowskich Balicach.

Lotnisko jest najwyżej położonym cywilnym portem lotniczym w Polsce i charakteryzuje się dobrymi warunkami atmosferycznymi, co oznacza mniejszą niż na innych lotniskach liczbę dni uniemożliwiających lądowanie (np. na skutek mgły). W porcie lotniczym Katowice Airport w użytku jest system wspomagania lądowania przy ograniczonej widzialności ILS (Instrument Landing System.

26 czerwca 2013 roku zakończyła się trwająca od czerwca 2011 roku budowa nowej płyty postojowej z 15 stanowiskami o powierzchni ponad 110 tys. m². W 2021 roku zakończono przebudowę terminalu pasażerskiego B, a dzięki jego modernizacji roczna przepustowość lotniska zwiększyła się z 6 mln pasażerów do 8 mln. Dzięki przebudowie terminalu B uzyskano dodatkowe 10 stanowisk nadania bagażu (check-in), 2 stanowiska kontroli bezpieczeństwa, a także dodatkowe 6 gate’ów umieszczonych na trzech zewnętrznych klatkach schodowych. Inną zmianą było przesunięcie fasady terminalu o 17 metrów, aby zrównać remontowany terminal z oddanym do użytku w 2015 roku terminalem C. Po modernizacji terminal zyskał wygląd podobny do terminali A oraz C.

Katowice Airport krajowym liderem w czarterach

Od stycznia do końca października 2023 roku w Katowice Airport obsłużono w sumie 4 984 770 pasażerów, czyli o 1 060 631 więcej (wzrost o 27%) niż podczas pierwszych dziesięciu miesięcy poprzedniego roku. Pokazuje to istotną rolę, jaką w systemie transportowym Polski pełnią porty regionalne. Tak więc Katowice Airport im. Wojciecha Korfantego jest obecnie krajowym liderem w segmencie ruchu czarterowego i jednym z największych lotnisk cargo w kraju. Ten regionalny port lotniczy całego województwa śląskiego, zatrudnia około 4 tysiące osób. Jako ciekawostkę dodajmy, że zatrudnia też sokolnika, który opiekuje się sokołami pełniącymi rolę „odstraszaczy” innych ptaków mogących zagrozić bezpieczeństwu lotów.

Port posiada trzy terminale pasażerskie o łącznej przepustowości około 8 mln pasażerów rocznie – dowiadujemy się z internetu. Pod względem liczby odprawianych pasażerów oraz pod względem liczby operacji lotniczych znajduje się na czwartym miejscu wśród polskich portów lotniczych.

Klienci biur podróży wybierając imprezę turystyczną często warunkują wylot z Pyrzowic. Dlatego szczególnie ich ucieszyła wiadomość, że od 10 grudnia 2023 roku działa połączenie kolejowe do lotniska w Pyrzowicach. Na razie tylko z kierunków Częstochowa i Tarnowskie Góry (przez Zawiercie). Linia obsługiwana jest z częstotliwością 10 par pociągów na dobę. Natomiast z Katowic, Gliwic, Tychów, Bytomia dojazd bezpośredni ma być możliwy dopiero po zakończeniu modernizacji infrastruktury kolejowej na odcinku Tarnowskie Góry – Katowice. Przystanek przy lotnisku nie jest stacją końcową, więc jeżdżącym tamtędy pociągiem zainteresowani są nie tylko pasażerowie udający się w podróż samolotem.

Plany przewidują, że do 2028 roku naprzeciwko stacji kolejowej „Pyrzowice Lotnisko” powstanie główny terminal pasażerski KTW, który ze stacją połączony będzie tunelem. Pomiędzy stacją a nowym terminalem znajdzie się też centrum przesiadkowe ze stanowiskami dla autobusów, autokarów i busów.

Zakłada się, że w 2028 roku z siatki połączeń Katowice Airport powinno skorzystać około 7,5 mln podróżnych, zaś granica 10 milionów pasażerów może zostać przekroczona w 2033 roku. Dlatego też w planach (lata 2024 – 2028) jest nowy terminal wyposażony w rękawy. Przy okazji wyraźmy nadzieję, że objętościowe ograniczenie tzw. sklepu bezcłowego jest tylko tymczasowe i wróci on do poprzedniej wielkości i roli…

(map)