Sanktuaria maryjne w województwie śląskim

Przypomnijmy, że sanktuarium to miejsce uznawane za święte, często identyfikowane ze świątynią, gdzie w sposób szczególny Bóg udziela swojej łaski. Sanktuarium nie musi być związane z cudowną figurą czy obrazem. Pośród wielu, wyróżniają się sanktuaria maryjne, gdzie wierni doświadczają szczególnej obecności Matki Bożej.

Tytuł sanktuarium nadaje biskup, by np. rozwinąć kult. Przykładem może być Lubliniec – Steblów, gdzie w 1981 roku uzyskano zezwolenie na przeniesienie zabytkowego kościoła św. Anny z centrum Lublińca na teren dzielnicy Steblów i otrzymano zgodę na wybudowanie nowego kościoła. W związku z wyniesieniem na ołtarze w 1987 r. Edyty Stein, związanej rodzinnie i emocjonalnie z Lublińcem, w 1989 Kuria Diecezjalna w Katowicach uzyskała reskrypt Stolicy Apostolskiej nadający budowanemu kościołowi wezwanie bł. Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein).

Był to wtedy jedyny kościół w Europie pod tym wezwaniem. W roku 1984 parafia nabyła od ojców Oblatów z Lublińca drewniany barak katechetyczny, w którym zaczęto odprawiać Msze św. i katechizować dzieci. Budowę nowej świątyni na Steblowie rozpoczęto w lipcu 1985, a 1 lipca 1991 r. erygowano na tam parafię św. Teresy Benedykty od Krzyża. Z kolei 30 lat później, 8 grudnia 2021, świątynia została podniesiona przez bpa Jana Kopca do rangi diecezjalnego sanktuarium.

Sanktuarium Najświętszej Marii Panny na Jasnej Górze w Częstochowie

Proponujmy odwiedzenie innych sanktuariów w województwie śląskim. Podróż możemy, a nawet musimy, rozłożyć w czasie, podzielić na etapy. Zacznijmy od najbardziej znanego, czyli sanktuarium Najświętszej Marii Panny na Jasnej Górze w Częstochowie, które jest najliczniej odwiedzanym polskim sanktuarium maryjnym i jednym z najważniejszych na świecie. W zespole klasztornym ojców paulinów czci się będący bizantyńską ikoną, cudowny wizerunek Marii z Dzieciątkiem, który do Częstochowy został przywieziony w XV wieku.

Początki sanktuarium sięgają drugiej połowy XIV wieku, kiedy książę Władysław Opolczyk sprowadził z Węgier, w 1382 roku, do Częstochowy paulinów. „Wkrótce potem do klasztornego kościoła, zbudowanego na wapiennym wzgórzu, przekazał książę odnalezioną na Rusi ikonę Matki Bożej z Dzieciątkiem. Według legendy obraz namalował sam św. Łukasz, badacze zaś twierdzą, że pochodzi on z drugiej połowy pierwszego tysiąclecia i jest dziełem malarza bizantyńskiego. Paulini prowadzą od wieków rejestr zdarzeń dziwnych oraz cudów uczynionych za sprawą Czarnej Madonny. Już w XV wieku Jasna Góra stała się popularnym miejscem pielgrzymkowym, jednak prawdziwy rozkwit pobożności maryjnej nastąpił w wieku XVII” – czytamy na stronie internetowej.

Obecnie Jasną Górę odwiedza rocznie nawet 3,5 miliona pielgrzymów, gdyż Jasna Góra, chociaż nie odnotowano tu żadnych objawień maryjnych, jest jednym z najważniejszych miejsc kultu maryjnego na świecie. Koronacja Obrazu Matki Bożej papieskimi koronami odbyła się na Jasnej Górze 8 września 1717 r. Było to pierwsze takie wydarzenie na świecie poza Rzymem. 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz w sposób oficjalny ślubował przed wizerunkiem Matki Bożej Łaskawej: „Ciebie za patronkę moją i za Królową państw moich dzisiaj obieram”. W trzechsetną rocznicę ślubów Jana Kazimierza episkopat Polski z inicjatywy więzionego prymasa Stefana Wyszyńskiego dokonał ponownego zawierzenia całego kraju Maryi i odnowienia ślubów królewskich. 26 sierpnia 1956 roku ok. miliona wiernych na Jasnej Górze złożyło Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego.

Sanktuarium Matki Boskiej Miłosierdzia w Mstowie

Sanktuarium Matki Boskiej Miłosierdzia w Mstowie, niedaleko Częstochowy, to zabytkowy, średniowieczny budynek. Przybywają tam nowożeńcy, a także rodzice z dziećmi po chrzcie. Klasztor zakonu kanoników regularnych został prawdopodobnie utworzony przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża w 1218 roku, gdy sprowadził on do Mstowa dwunastu zakonników. Początkowo klasztor stanowił filię wrocławskiego opactwa na Piasku i uniezależnił się dopiero na początku XV wieku. Istnienie klasztoru przyczyniło się do dynamicznego rozwoju przyklasztornej osady. W 1990 roku klasztor w Mstowie został ponownie przekazany kanonikom laterańskim.

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin w Leśniowie na przedmieściu Żarek jest częścią zespołu klasztornego OO. Paulinów. Położenie sanktuarium na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej – regionie o wybitnych walorach środowiska przyrodniczego, w obrębie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, przy szlaku turystycznym o tej samej nazwie sprawia, że jest to szczególne miejsce modlitwy i spotkania z Matką Bożą.

W 1382 roku wracający z Rusi śląski książę Władysław Opolczyk bezskutecznie poszukiwał w tej okolicy wody, modlił się o pomoc do Matki Bożej i nagle wytrysnęło przed nim źródło – to obecny potok Leśniówka. W dowód wdzięczności pozostawił w kaplicy przy źródle drewnianą figurkę Matki Bożej, którą wiózł razem z Cudownym Obrazem Czarnej Madonny. Gotycka statua, 70 cm wysoka, znajduje się dzisiaj w głównym ołtarzu sanktuarium, jest przedmiotem bardzo żywego kultu, jako patronka rodzin, zaś woda ze źródełka ma właściwości uzdrawiające.

Obecnie teren to Zespół klasztorny OO. Paulinów, który składa się z kościoła Nawiedzenia NMP, ołtarza polowego, kaplicy nad źródłem, klasztoru, dzwonnicy, domu pielgrzyma. Jednonawowy kościół, z węższym, półkolistym prezbiterium był wielokrotnie przebudowywany. Najstarsza część, z 1559 r. ma charakter gotycko-renesansowy. To tam kasztelan oświęcimski Jan Koryciński w dowód wdzięczności za liczne łaski umieścił cudowną figurę.

Sanktuarium Matki Bożej Skałkowej w Podzamczu

Sanktuarium Matki Bożej Skałkowej w Podzamczu przy drodze prowadzącej z Ogrodzieńca do Pilicy. Kult Matki Bożej w tym miejscu sięga pierwszej połowy XIX w., kiedy to 14 października 1818 roku Maryja miała ukazać się na skale jednemu z okolicznych mieszkańców. W uroczystej procesji przeniesiono więc tu z kaplicy zamkowej w Podzamczu obraz Matki Bożej. Odtąd codziennie, wchodząc po drabinie do zawieszonego na skale wizerunku, zapalano tu światło.

W 1973 roku mieszkańcy Podzamcza wybudowali przeszkloną kaplicę. W roku 2000 w miejscu rozebranego obiektu zbudowano nowy, większy, zaś uroczyste ustanowienie sanktuarium dokonane zostało przez władze kościelne w roku 2002. Leży ono wśród malowniczych jurajskich krajobrazów, w niewielkiej odległości od majestatycznych ruin jednego z najpiękniejszych tutejszych zamków. Miejsc napawa ciszą i spokojem, skłania zarazem przybywających tu pielgrzymów do refleksji i modlitwy. Interesującym obiektem we wnętrzu jest historyczny krzyż, który w ciężkich latach 50-tych zeszłego stulecia, narażając się na ewentualne szykany władz PRL, wykonali w warunkach konspiracyjnych robotnicy w Cementowni „Wiek”.

Sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej - Opiekunki Rodzin w Pilicy

Sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej - Opiekunki Rodzin w Pilicy. W północnej części Pilicy, w Biskupicach jest barokowy klasztor Franciszkanów, do którego przylega kościół Najświętszego Imienia Jezus. Klasztor ufundowała latach 1740–46 Maria z Wesselów Sobieska – synowa króla Jana III Sobieskiego. Świątynia ta ma aż 9 ołtarzy. Najokazalszy jest ołtarz główny z wizerunkiem Chrystusa Ukrzyżowanego, przedstawionego na tle Kalwarii.

W jednym z bocznych ołtarzów znajduje się ikona Matki Bożej Śnieżnej, podarowana przez fundatorkę Marię Józefę Sobieską. Krakowscy konserwatorzy potwierdzili, że jest to oryginalny obraz namalowany w Rzymie około 1600 roku. Uważany jest za jedną z najstarszych kopii rzymskiego wizerunku Matki Bożej Śnieżnej w Polsce. W 2003 roku świątynię podniesiono do rangi sanktuarium.

W podziemiach kościoła w 2002 roku urządzono kaplicę świętych Piotra i Pawła. Na placu klasztornym znajduje się piękny ogród różany, gdzie w okresie letnim odprawiane są Msze Święte. W domu pielgrzyma natomiast jest cudowna kaplica zwana Wieczernikiem. Cały obiekt wraz z ogrodem otacza mur ze stacjami Drogi Krzyżowej, wokół którego rosną lipy, jesiony i klony pochodzące z połowy XVIII wieku.

Sanktuarium NMP Anielskiej z Dzieciątkiem w Dąbrowie Górniczej

Sanktuarium NMP Anielskiej z Dzieciątkiem w Dąbrowie Górniczej w parafii pw. NMP Anielskiej. W latach 1898-1912 powstała tu trójnawowa świątynia orientowana o układzie bazylikowym z dwoma transeptami. Z inicjatywy budowniczego kościoła i promotora kultu maryjnego ks. Grzegorza Augustynika 19 marca 1901 r. dąbrowska świątynia, jako pierwsze w Polsce sanktuarium maryjne, otrzymała tytuł bazyliki (konbazyliki).

W bazylice czczona jest łaskami słynąca figura, którą w 1904 r. wykonał Józef Baltazar Proszowski. Matka Boża Anielska, udzielająca wiernym licznych łask, została 2 sierpnia 1957 r. ogłoszona Patronką Dąbrowy Górniczej i Matką Zagłębia Dąbrowskiego.

Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce

Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce jest pierwszą w Polsce tego typu świątynią – pomnikiem martyrologii Polaków na Wschodzie. 28 maja 2000 r. bp Adam Śmigielski SDB konsekrował sanktuarium, które znajduje się w parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Pod koniec lat 70-tych mieszkańcy osiedla Syberka powzięli starania o wybudowanie nowego kościoła na ich osiedlu. Przez 10 lat pisali petycje, odwiedzali kurię i podejmowali wszystkie możliwe działania w celu powstania świątyni.

Kościół wybudowano w latach 1981-2000 według projektu Ryszarda Kumora. Większość prac plastycznych wykonał Romuald Korus. Powstanie Sanktuarium Golgoty Wschodu nawiązuje do nazwy osiedla oraz miejsca wywózki Polaków na Wschód podczas zaborów, gdyż prawdopodobnie znajdowało się tu więzienie, skąd wysyłano buntujących się przeciw zaborcy Polaków, szczególnie po powstaniu styczniowym, na Sybir”.

Przed wejściem do kościoła jest wkomponowany w fundamenty świątyni krzyż z wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej z wypisanymi miejscami kaźni. Wizerunek wzorowany jest na oryginale, uproszczonym obrazie Matki Boskiej Ostrobramskiej, który wyrzeźbiono w obozie polskich oficerów w Kozielsku przez porucznika Henryka Gorzechowskiego. Do martyrologii Wschodu nawiązuje cały wystrój świątyni. Droga krzyżowa, freski na ścianach oraz Izba Pamięci, w której zebrano szereg materiałów upamiętniających losy deportowanych.

Sanktuarium Matki Bożej Patronki Dobrej Drogi w Wojkowicach Kościelnych

Sanktuarium Matki Bożej Patronki Dobrej Drogi w Wojkowicach Kościelnych w gminie Siewierz jest w zabytkowym kościele św. Marcina. Kościół w swoim wnętrzu posiada barokowy ołtarz główny z pierwszej połowy XVIII w., który w późniejszych latach był odnawiany. W ołtarzu umieszczono słynący łaskami obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, pochodzący z drugiej połowy XV w., sprowadzony do kościoła w 1625 r. przez ks. Marcina Zelbrychowicza. Po bokach ołtarza znajdują się figury św. Marcina i św. Doroty. Uwagę zwracają także: rokokowa ambona, późnobarokowe ołtarze boczne z połowy XVIII w., a także kamienna chrzcielnica. Sanktuarium ustanowione zostało oficjalnie 27 czerwca 1987 roku.

(map)