Honorowe Obywatelstwo może być nadawane przez władze miasta (najczęściej radę miasta lub prezydenta miasta) na wniosek odpowiedniego organu opiniującego (np. kapituła honorowa). Z tytułem nie wiążą się żadne zobowiązania finansowe wobec wyróżnionego, często wręczane są symboliczne pamiątki np. medal z pamiątkowym dyplomem. Niekiedy honorowy obywatel ma również prawo do: uczestniczenia, na prawach honorowego gościa, we wszystkich sesjach rady miasta oraz w innych uroczystościach o charakterze miejskim organizowanych przez władze miasta, bezpłatnego wstępu na imprezy okolicznościowe organizowane przez miasto, udziału sztandaru miasta w jego pogrzebie.
Jerzy Stroba
Świętochłowice nie są zbytnio skłonni do przyznawania tego tytułu. Nie napotkałem żadnych informacji by taki lub podobny tytuł wręczono komuś w czasie sprzed 1945 roku. Po raz pierwszy tytuł Honorowego Obywatela Miasta Świętochłowice (w czasach odzyskania faktycznej samorządności miejskiej) przyznano w roku 1993 (prezydentura Krystyny Rawskiej), a otrzymał go rodowity świętochłowiczanin arcybiskup Jerzy Stroba – ówczesny metropolita poznański. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice nadane zostało Uchwałą Nr XXXIX/316/93 z 8.09.1993 roku. Z pewnością było to podkreślenie roli Kościoła w drodze do uwolnienia się od komunizmu, a także duma z rodaka, który z niewielkich Świętochłowic zaszedł tak wysoko w hierarchii kościelnej.
Przypomnijmy, że Jerzy Jan Stroba urodził się 17 grudnia 1919 w Świętochłowicach. W latach 1929–1937 kształcił się w Neoklasycznym Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1937 rozpoczął formację kapłańską w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, od 1938 studiował również na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1939 po zamknięciu uczelni i seminarium przez okupanta przerwał studia, które od 1940 do 1943 kontynuował w Akademii Filozoficzno-Teologicznej w Widnawie w archidiecezji wrocławskiej.
4 lipca 1958 papież Pius XII mianował go biskupem tytularnym Aradusu i biskupem pomocniczym archidiecezji gnieźnieńskiej z zadaniem posługiwania w ordynariacie gorzowskim. Święcenia biskupie otrzymał 16 listopada w 1958 w prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim. 28 czerwca 1972 decyzją papieża Pawła VI został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego reaktywowanej diecezji szczecińsko-kamieńskiej. 21 września 1978 został mianowany przez papieża Jana Pawła I arcybiskupem metropolitą poznańskim, a 11 kwietnia 1996 Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego. Zmarł 12 maja roku 1999 w Poznaniu, pochowany został w archikatedrze poznańskiej.
Józef Stompel
Kolejnym Honorowym Obywatelem został profesor Józef Stompel – pianista. Tytuł ten nadano Uchwałą z 30.05.1995 roku (nadal kadencja Krystyny Rawskiej). Tutaj mamy już wyraźnie pokazaną dumę z osoby znanej i szanowanej nie tylko w świecie muzycznym. Stompel urodził się 4 lipca 1933 roku w Świętochłowicach. Był uważany (i sam się za takiego uważał) za „synka stąd”. Był utalentowany, studiował w klasie fortepianu prof. Wandy Chmielewskiej w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1959 roku, a uzupełniał je w 1960 roku u Bruno Seidlhofera w Internationale Sommerakademie w Mozarteum w Salzburgu.
Od 1960 roku był solistą Państwowej Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Józef Stompel pracę pedagogiczną rozpoczął w 1966 roku w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. W latach 1976-79 był prodziekanem, a w czasie 1979-1984 dziekanem Wydziału Instrumentalnego. W 1981 roku Rada Państwa nadała artyście tytuł profesora nadzwyczajnego.
Stompel zawsze dużo pracował, koncertował w kraju i poza jego granicami. „Dokonał prawykonań utworów kompozytorów polskich, m.in. „Concertina da camera” Józefa Świdra, „Concertina” Krzysztofa Baculewskiego, „Koncertu fortepianowego” Edwarda Bogusławskiego, „Symfonii koncertującej” Jana Wincentego Hawla, „Koncertu fortepianowego” Romualda Twardowskiego.”
Nico Schoof
Na kolejną miejską nominację nie musieliśmy czekać zbyt długo, bo do roku 1997 (formalnie kadencja Romana Gutkowskiego). Wtedy właśnie rozkwitała współpraca z holenderskim Heiloo. Dlatego wyróżniony został Nico Schoof – były burmistrz tego miasta partnerskiego Świętochłowic. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice nadane zostało Uchwałą Nr XL/262/97 z 29.08.1997 roku.
Schoof przez wiele lat pracował w różnych gminach. W 1982 roku został mianowany burmistrzem ówczesnej gminy Akersloot w Holandii Północnej. Od marca 1985 pełnił obowiązki burmistrza Limmen. W 1989 roku został burmistrzem Heiloo, a od lutego 1997 roku do wcześniejszej emerytury w 2008 roku Schoof był burmistrzem Alphen aan den Rijn. Od roku 2009 roku aktywnie udziela się w różnych instytucjach, organizacjach, gdzie wykorzystuje swe doświadczenie zawodowe. Ponadto pracuje w różnych krajach jako ekspert VNG-International.
Tadeusz Rozmus
Cztery lata później doceniono ogromny wkład księdza Tadeusza Rozmusa w rozwój świętochłowickiego Zespołu Szkół Salezjańskich. Tadeusz Rozmus – inspektor Towarzystwa Salezjańskiego Inspektorii Krakowskiej pod wezwaniem św. Jacka. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice otrzymał Uchwałą Nr XXXVI/280/2001 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z 29 sierpnia 2001 roku (kadencja Eugeniusza Mosia).
Rozmus urodził się 29 kwietnia 1957 roku w Bielsku-Białej. Wstąpił do nowicjatu w Kopcu w 1975 roku, gdzie złożył pierwsze śluby zakonne, a śluby wieczyste 16 września 1984 roku w Rzymie, w domu salezjańskim „San Tarcisio”. Święcenia kapłańskie przyjął 18 czerwca 1986 roku w Krakowie. Był dyrektorem domów salezjańskich w Świętochłowicach, Rzymie – San Callisto i Perugii. W latach 1997-2000 pełnił funkcję radcy inspektorialnego prowincji krakowskiej, po czym został jej inspektorem, który to urząd pełnił od 2000 do 2006 roku. W 2012 roku Warszawska Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej nadała ks. Rozmusowi stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. W 2013 roku, w imieniu ks. Marka Chrzana, przeprowadził wizytację nadzwyczajną w inspektorii austriackiej. Kapituła Generalna wybrała ks. Rozmusa 28 marca 2014 roku na stanowisko radcy nowego regionu Europa Środkowo-Północna. Powierzono mu zadanie koordynowania misji salezjańskiej w prawie 20 krajach europejskich.
Jan Wilczek
Rok 2002 to obchody 200-lecia Lipin, dzielnicy Świętochłowic. Postanowiono więc wyróżnić osobę związaną z tą dzielnicą. Wybór padł na Jana Wilczka, wówczas Wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice nadane mu zostało Uchwałą Nr XLVII/368/2002 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z14 czerwca 2002 roku (kadencja Eugeniusza Mosia).
W chwili nominacji Wilczek był nieprzerwanie radnym od roku 1977, całe też jego życie związane było z Lipinami. W uzasadnieniu czytamy m.in.: „Pan Jan Wilczek jest niestrudzonym społecznikiem; problemy mieszkańców dzielnicy stają się Jego problemami, stara się im sprostać najlepiej, jak potrafi – z uporem i wytrwałością dąży do celu. (…) Praca Pana Wilczka pozostaje przykładem bezinteresownego zaangażowania w sprawy lokalnej społeczności oraz płynącej z humanitarnych przesłanek troski o los drugiego człowieka. (…) Uczyniło to z osoby radnego swoistą instytucję, do której mieszkańcy zwracają się dziś z najbardziej podstawowymi problemami. W ciągu 25 lat bycia radnym wystąpił na forum Rady Miejskiej 1048 razy”.
Honorowe Obywatelstwo przyznaje się osobom już znanym, o dużym dorobku, autorytecie. Jest to niewątpliwe miłe wyróżnienie (podkreślmy: bez gratyfikacji finansowej), lecz przyznanie takiego tytułu to także splendor dla przyznającej wyróżnienie gminy, jak też osoby dokonującej tego aktu. Nazywam to „ogrzaniem się w cieple sławy” osoby tytułowanej.
Antoni Piechniczek
W roku 2006 trudno było się dopatrzeć pozytywów w mieście, gdzie dogorywał wielki przemysł, a wraz z nim zależne często od niego organizacje kulturalne czy kluby sportowe. Dlatego w tym roku wybór padł na Antoniego Piechniczka – trenera i piłkarza reprezentacji Polski, wieloletniego działacza Polskiego Związku Piłki Nożnej. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice nadano Uchwałą Nr LV/409/06 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z 25 października 2006 roku (kadencja Eugeniusza Mosia).
Piechniczek urodził się w Chorzowie (3 maja 1942 roku), ale miał swój świętochłowicki, a dokładniej lipiński epizod w życiu. Grał bowiem w Naprzodzie Lipiny (1960–1961), ale karierę piłkarską zaczynał w Zrywie Chorzów, był też w Legii Warszawa (1961–1965), Ruchu Chorzów (1965–1972) i francuskim Chateauroux (1972–1973). W 1964 roku zdobył z Legią Puchar Polski, a w 1968 Mistrzostwo Polski z Ruchem. Rozegrał trzy mecze w reprezentacji Polski (1967–1969). Grał w pomocy i na prawej obronie.
Ukończył studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Jako trener pracował w BKS Bielsko-Biała, Odrze Opole, Ruchu Chorzów, Górniku Zabrze oraz w klubach zagranicznych: Al-Rayyan Doha w Katarze, Al-Shabbab, Al-Whda i Al-Nasr w Zjednoczonych Emiratach Arabskich oraz Esperance Tunis w Tunezji. W 1987 zdobył Mistrzostwo Polski z Górnikiem Zabrze.
Pod koniec grudnia 1980 został powołany na stanowisko trenera-selekcjonera reprezentacji Polski. Oficjalnie objął obowiązki 5 stycznia 1981 roku. Uzyskał awans do Mistrzostw Świata w Hiszpanii w roku 1982, na których drużyna narodowa zajęła trzecie miejsce. Pracował również jako selekcjoner reprezentacji Tunezji (udział w Igrzyskach Olimpijskich w Seulu – rok 1988) oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Wspomnijmy jeszcze, że w 2019 Piechniczek został także Honorowym Obywatelem Chorzowa.
Po Piechniczku nastąpiły długie lata przerwy w nadawaniu Honorowego Obywatelstwa Świętochłowic. Podobno w roku 2001 (za kadencji prezydenta Mosia) Krystyna Rawska (wtedy przewodnicząca Rady Miejskiej) proponowała Agnieszkę Fatygę (aktorkę, piosenkarkę), ale nie uzyskała akceptacji. Udało się jednak wręczyć jej tytuł Zasłużonego dla Miasta.
Paweł Waloszek
Dopiero w roku 2017 (kadencja prezydenta Dawida Kostempskiego) wrócono do nadawania tego tytułu, a otrzymał go Paweł Waloszek (na zdjęciu) – żużlowiec, wicemistrz świata, wielokrotny medalista mistrzostw Polski, członek kadry narodowej. Honorowe Obywatelstwo Miasta Świętochłowice nadano Uchwałą Nr XXXV/293/17 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z 26 kwietnia 2017 roku.
Waloszka do sportu żużlowego wprowadził starszy brat (noszący nazwisko matki) Robert Nawrocki. Swoją karierę sportową rozpoczął w wieku 16 lat w klubie Śląsk Świętochłowice, z którym zdobył trzykrotnie wicemistrzostwo Polski (1969, 1970, 1973). W latach 1956–1977 był członkiem kadry narodowej.
Największy sukces w karierze odniósł w 1970 roku we Wrocławiu, zostając pierwszym polskim wicemistrzem świata. W 1962 roku w Slanach zdobył brązowy medal drużynowych mistrzostw świata. Trzykrotnie zdobył medale indywidualnych mistrzostw Polski: dwa srebrne (1969, 1972) oraz brązowy (1975). W 1968 roku zajął I miejsce w rozgrywkach o „Złoty Kask”. Od października 2014 roku nazwisko Pawła Waloszka nosi stadion „Skałka” w Świętochłowicach.
Kończąc musimy uzupełnić, że są jednak gminy, które mają przepisy, jak cofnąć przyznane wcześniej takie wyróżnienie. No cóż, kłania się powiedzonko o pańskiej łasce, co na pstrym koniu jeździ, czyli przychylność możnych jest zależna od ich kaprysów.
(map)
